ΘΥΜΟΣ: ΤΟ ΤΕΡΑΣ ΠΟΥ ΜΕ ΚΥΡΙΕΥΕΙ

ΘΥΜΟΣ:  Ένα από τα πιο έντονα συναισθήματα που όλοι έχουμε ζήσει, σε μικρό ή σε μεγάλο βαθμό. Ο θυμός ορίζεται ως  έντονη συναισθηματική αντίδραση του οργανισμού, που παρουσιάζεται σε μία σειρά καταστάσεων, όπως η επίθεση και η απειλή. Πρόκειται για ένα σύνολο αντιδράσεων στις εκφράσεις του προσώπου και στη στάση του σώματος, όπως νευρικές κινήσεις και υψηλός τόνος  της φωνής, που ελέγχονται από το συμπαθητικό τμήμα το αυτόνομου νευρικού συστήματος (Χουντουμάδη & Πατεράκη, 2008).

Ο κάθε άνθρωπος εκδηλώνει με διαφορετικό τρόπο το θυμό του. Κάποιοι προτιμούν να αποσύρονται και να «καταπνίγουν» το συγκεκριμένο συναίσθημα. Τέτοιες συμπεριφορές ενέχουν τον κίνδυνο πρόκλησης ψυχοσωματικών συμπτωμάτων. Άλλοι άνθρωποι όταν θυμώνουν, εκτονώνονται, φωνάζουν, βρίζουν ή χτυπούν αντικείμενα. Συνήθως, με το πέρας του θυμού, το άτομο μετανιώνει για την έκρηξή του. Επίσης, συχνά πάνω στο θυμό εκφράζονται λόγια για τα οποία αργότερα ο πομπός αισθάνεται ενοχές. Τέτοιες συμπεριφορές αποτελούν κίνδυνο καταστροφής των διαπροσωπικών σχέσεων.

Γιατί αισθάνεστε θυμό; Οι λόγοι που μπορεί να προκαλέσουν το συναίσθημα του θυμού είναι οι εξής:

·         Αίσθημα αδικίας.  Ο θυμός προκαλείται ως αντίδραση σε πράξεις που σας αδικούν, σας υπονομεύουν ή σας προσβάλλουν.  Ως αποτέλεσμα, νιώθετε την ανάγκη να προστατέψετε τον εαυτό σας.

·         Παρερμήνευση καταστάσεων. Συχνά ο θυμός προκαλείται από λανθασμένη ερμηνεία γεγονότων και αλλοίωση της κρίσης σας. Αυτό συμβαίνει συνήθως, όταν είστε ήδη φορτισμένοι με ένα συμβάν που έχει προηγηθεί, με αποτέλεσμα η κρίση σας να μην είναι ορθή.

·         Αναζήτηση ερεθισμάτων με σκοπό τη συναισθηματική αποφόρτιση. Συχνά θυμώνετε με πρόσωπα ή γεγονότα, επειδή αναζητάτε ένα συμβάν που θα σας βοηθήσει να απαλλαγείτε από τη συναισθηματική ένταση  που σας προκάλεσε μία προηγούμενη κατάσταση, στην οποία δε μπορέσατε ή δεν είχατε θάρρος να αντιδράσετε. Για παράδειγμα, ο πατέρας που γυρίζει στο σπίτι φορτισμένος από τη δουλειά και φωνάζει στο παιδί του επειδή παίζει με παιχνίδια που παράγουν ήχο.

·         Για να κυριαρχήσετε στους άλλους. Όταν μία κατάσταση εξελίσσεται χωρίς το προσδοκώμενο για εσάς αποτέλεσμα, μπορεί να γίνετε επιθετικοί ώστε να μεταπείσετε τους άλλους προς δικό σας όφελος και να κυριαρχήσετε. Για παράδειγμα, δύο φίλοι που συζητούν για ένα θέμα, εκφέροντας ο καθένας διαφορετικές απόψεις. Ο ένας εκ των δύο πιθανώς να γίνει επιθετικός όταν ο φίλος του δεν αποδέχεται τα επιχειρήματά του (άσχετα με το αν είναι θεμελιωμένα ή όχι).

·         Χαμηλή αυτοπεποίθηση. Οι άνθρωποι που αισθάνονται χαμηλή αυτοεκτίμηση συχνά μειώνουν τους γύρω τους και γίνονται επιθετικοί μαζί τους, με σκοπό να φανούν οι ίδιοι ανώτεροι.

Ο θυμός, για όποιον λόγο και αν συμβαίνει, επηρεάζει τόσο εσάς όσο και τους γύρω σας. Είναι σημαντικό να γνωρίζετε σωστούς τρόπους διαχείρισής του.

Πώς μπορείτε να αντιμετωπίσετε το συναίσθημα του θυμού:

§  Εντοπίστε τον κύριο λόγο για τον οποίο θυμώνετε. Πολλές φορές η αιτία πρόκλησης του θυμού είναι κάτι βαθύτερο από αυτό που φαίνεται. Για παράδειγμα, αν θυμώνετε με το σύντροφό σας  που προτίμησε να βγει με τους φίλους του από ότι μαζί σας, το βαθύτερο αίτιο είναι η γενικότερη ανάγκη σας για περισσότερη προσοχή από το σύντροφό σας και όχι το συγκεκριμένο περιστατικό.

§  Τεχνικές χαλάρωσης. Κάντε βαθιές εισπνοές και εκπνεύστε αργά, σφίξτε και χαλαρώστε τη γροθιά σας, μετρώντας ως το 10. Επίσης, αν φέρετε μία όμορφη εικόνα στο μυαλό σας, θα αποφορτιστείτε από την ένταση. 

§  Σωματική άσκηση. Το γιόγκα, το τζόκινγκ και οποιαδήποτε μορφή άσκησης, θα σας βοηθήσουν να εκτονωθείτε και να χαλαρώσετε.

§  Δώστε λίγο χρόνο στον εαυτό σας. Όταν μία κατάσταση σας προκαλέσει θυμό, προτιμήστε να απομακρυνθείτε για λίγο από το χώρο και το συνομιλητή σας. Ο χρόνος που θα μεσολαβήσει μέχρι να ξανασυζητήσετε για το θέμα που σας προκάλεσε θυμό, θα σας βοηθήσει αποφορτιστείτε και να σκεφτείτε με πιο καθαρή κρίση.

§  Σκεφτείτε πριν μιλήστε και προσπαθήστε να μην προβαίνετε σε χαρακτηρισμούς των συνομιλητών σας όταν είστε θυμωμένοι. Όταν θυμώνετε η κρίση θολώνει, με αποτέλεσμα πολλές φορές να εκδηλώνετε συμπεριφορές για τις οποίες μετανιώνετε στη συνέχεια.  

§  Μην αποφασίζετε για σημαντικά θέματα όταν είστε θυμωμένοι. Περιμένετε να περάσει ο θυμός και να επανέλθει η λογική.

§  Λεκτικοποιήστε το συναίσθημά σας. Με το να δηλώσετε ότι είστε θυμωμένος/η, θα έχετε κάνει το πρώτο βήμα διαχείρισης της έντασής σας.

§  Σκεφτείτε πριν πράξετε. Συχνά όταν είστε θυμωμένοι, μπορεί να προβείτε σε παρορμητικές πράξεις («τώρα θα δει τι θα πάθει…», «θα το πληρώσει με το ίδιο νόμισμα…»), που σε δεύτερο χρόνο θα καταλάβετε ότι δεν έπρεπε να είχατε κάνει.

§  Αντιμετωπίστε τους άλλους ανθρώπους σαν διαφορετικούς από εσάς. Δεν κάνουμε όλοι τα ίδια λάθη, ούτε έχουμε τον ίδιο τρόπο σκέψης. Δείξτε επιείκεια στα λάθη των άλλων και μην περιμένετε να συμπεριφερθούν όπως εσείς, γιατί ο καθένας έχει το δικό του χαρακτήρα.

§  Αποφορτίστε την καθημερινότητα σας από το έντονο άγχος. Όταν η καθημερινότητα κυλά με έντονους ρυθμούς, οι πιθανότητες να θυμώσετε με ασήμαντα πράγματα αυξάνεται.

§  Συζητείστε με φίλους για τις καταστάσεις που σας προκαλούν θυμό. Έτσι θα αποφορτιστείτε και θα ακούστε μία διαφορετική οπτική που πιθανώς δεν είχατε σκεφτεί.

Αν συνεχίσετε να δυσκολεύεστε στη διατήρηση αυτοελέγχου, η επίσκεψη σε ένα ειδικό θα ήταν ιδιαίτερα ωφέλιμη. Ο θυμός είναι ένα συναίσθημα που πρέπει να εκφράζεται, ωστόσο όταν επηρεάζει την επικοινωνία και τις σχέσεις με τους γύρω μας, γίνεται καταστρεπτικό και η άμεση διαχείριση είναι η καλύτερη λύση.

Μαρία Βράιλα

  Ψυχολόγος